น้องๆ เคยไหมครับ? อ่านหนังสือไปได้ครึ่งหน้าแล้วก็งงๆ ว่าเมื่อกี้เราอ่านอะไรไปนะ หรือบางทีอ่านเจอเนื้อหายาวๆ เป็นพรืด แล้วรู้สึกท้อ หมดกำลังใจไปซะดื้อๆ? คุณพ่อคุณแม่ก็คงกังวลว่าลูกจะอ่านไม่ทันเพื่อน หรือไม่เข้าใจเนื้อหาสำคัญสำหรับเตรียมสอบเข้า ม.1 ใช่ไหมครับ?
พี่ๆ TidMor1 เข้าใจความรู้สึกนี้ดีเลยครับ เพราะในโลกยุคใหม่ที่เราต้องเจอข้อมูลมากมายมหาศาล ทั้งจากหนังสือเรียน ตำราสอบ หรือแม้แต่บทความบนอินเทอร์เน็ต การอ่านอย่างเดียวอาจไม่เพียงพอ เราต้องอ่านแล้วเข้าใจด้วย! และกุญแจสำคัญที่จะช่วยปลดล็อกความสามารถในการอ่านและทำความเข้าใจได้เร็วขึ้นนี่แหละครับ คือการ หาคีย์เวิร์ดย่อหน้า นั่นเอง
การ หาคีย์เวิร์ดย่อหน้า คือทักษะที่สำคัญมากๆ ที่จะช่วยให้น้องๆ เหมือนมี GPS นำทางในการอ่าน ทำให้รู้ว่าตรงไหนคือใจความสำคัญ ตรงไหนคือสิ่งที่ต้องจำให้แม่น ไม่ต้องเสียเวลาอ่านวนซ้ำไปมา หรือหลงทางอยู่ในกองข้อมูลมากมาย วันนี้พี่ๆ จะพาน้องๆ และคุณพ่อคุณแม่ไปเรียนรู้เทคนิคนี้กันแบบจับมือทำ รับรองว่าไม่ยากอย่างที่คิด แถมยังสนุกด้วยนะ!
ทำไม “คีย์เวิร์ด” ถึงสำคัญกับการอ่าน?
ก่อนที่เราจะไปเจาะลึกวิธีการ หาคีย์เวิร์ดย่อหน้า เรามาทำความเข้าใจกันก่อนว่า "คีย์เวิร์ด" คืออะไรและทำไมมันถึงมีอิทธิพลต่อการอ่านและการเรียนรู้ของเราขนาดนั้น
ลองนึกภาพว่าคีย์เวิร์ดก็เหมือนกับ "กุญแจสำคัญ" ที่จะไขความลับของแต่ละย่อหน้า หรือแต่ละบท ถ้าไม่มีกุญแจ เราก็ไม่รู้ว่าจะเปิดเข้าไปดูข้างในได้อย่างไรใช่ไหมครับ? คีย์เวิร์ดก็คือคำหรือวลีที่เป็น "แก่น" ของเรื่องราวทั้งหมด คำที่เมื่อเราเห็นแล้วจะนึกถึงใจความสำคัญของย่อหน้านั้นได้ทันที
การที่เราสามารถ หาคีย์เวิร์ดย่อหน้า ได้อย่างรวดเร็วและแม่นยำ จะส่งผลดีหลายอย่างเลยครับ ไม่ว่าจะเป็น:
- ประหยัดเวลา: ไม่ต้องอ่านทุกคำแบบละเอียด แต่จับใจความได้เร็วขึ้น
- เข้าใจเร็วขึ้น: เมื่อจับแก่นได้ ก็จะปะติดปะต่อข้อมูลทั้งหมดได้ง่ายขึ้น
- สรุปเนื้อหาได้ดี: การ หาคีย์เวิร์ดย่อหน้า คือพื้นฐานของการสรุป ไม่ว่าจะสรุปปากเปล่า หรือเขียนสรุปส่งคุณครู
- จดจำได้แม่นยำ: เพราะเราไม่ได้จำทั้งประโยคยาวๆ แต่จำเฉพาะคำสำคัญที่เชื่อมโยงกัน ทำให้เรียกข้อมูลในสมองกลับมาใช้ง่ายขึ้น
- ทำข้อสอบได้ดี: ข้อสอบส่วนใหญ่มักจะถามจากใจความสำคัญ หรือคีย์เวิร์ดหลักของเนื้อหา หากน้องๆ มีทักษะนี้ติดตัว รับรองว่าทำคะแนนได้ดีขึ้นแน่นอนครับ
เห็นไหมครับว่าคีย์เวิร์ดเล็กๆ เหล่านี้ มีพลังมหาศาลในการพลิกโฉมการอ่านของน้องๆ ให้มีประสิทธิภาพขึ้นได้อย่างไม่น่าเชื่อ!
มาฝึก “หาคีย์เวิร์ดย่อหน้า” ไปพร้อมกัน!
ได้เวลาลงมือปฏิบัติกันแล้วครับ! พี่ๆ มี 6 ขั้นตอนง่ายๆ ที่จะช่วยให้น้องๆ ฝึก หาคีย์เวิร์ดย่อหน้า ได้อย่างเป็นระบบ ค่อยๆ ทำตามไปทีละขั้นตอนนะครับ ไม่ต้องรีบร้อน รับรองว่าเห็นผลแน่นอน
1. อ่านแบบกวาดตา (Skim Reading) รอบแรก
ขั้นตอนแรกของการ หาคีย์เวิร์ดย่อหน้า คือการอ่านแบบกวาดตา หรือที่เรียกว่า Skim Reading ครับ ลองนึกภาพเวลาเราดูสารบัญหนังสือ หรืออ่านพาดหัวข่าวในหนังสือพิมพ์ เราไม่ได้อ่านทุกตัวอักษรใช่ไหมครับ? เราแค่กวาดตาดูภาพรวม เพื่อให้รู้ว่าเนื้อหานี้เกี่ยวกับอะไร และมีหัวข้ออะไรบ้าง
สำหรับการอ่านย่อหน้าหรือบทความ น้องๆ ก็สามารถทำแบบเดียวกันได้เลย ลองกวาดสายตาอ่านอย่างรวดเร็วตั้งแต่ต้นจนจบ เพื่อจับใจความหลักคร่าวๆ อาจจะยังไม่เข้าใจทุกคำ ไม่เป็นไรครับ เป้าหมายคือการได้ "ภาพรวม" ของเรื่อง
ตอนที่กวาดตา ให้น้องๆ สังเกตสิ่งเหล่านี้เป็นพิเศษ:
- หัวข้อเรื่อง (Heading) และหัวข้อย่อย (Subheading): สิ่งเหล่านี้มักจะบอกใบ้ถึงคีย์เวิร์ดสำคัญของเรื่องอยู่แล้ว
- คำที่ถูกเน้น: เช่น ตัวหนา (strong text), ตัวเอียง (italic text) หรือคำที่ถูกขีดเส้นใต้ สิ่งเหล่านี้คือสิ่งที่ผู้เขียนอยากให้น้องๆ ให้ความสนใจเป็นพิเศษ
- คำที่ปรากฏซ้ำๆ: ถ้าคำไหนโผล่มาบ่อยๆ นั่นแหละคือตัวเอกของย่อหน้านั้นๆ
สมมติน้องๆ อ่านเรื่อง "วงจรชีวิตผีเสื้อ" กวาดตาไปก่อน น้องก็จะเห็นว่ามันพูดถึง "ไข่" "หนอน" "ดักแด้" "ผีเสื้อ" ซ้ำๆ นี่แหละคือคีย์เวิร์ดแรกๆ ที่น้องจับได้เลย!
2. มองหา “คำนาม” และ “คำกริยา” ที่เป็นแกนหลัก
เมื่ออ่านกวาดตาไปแล้ว รอบนี้ให้ลองอ่านอีกครั้งแบบละเอียดขึ้นนิดหน่อย แต่เน้นไปที่การมองหา "คำนาม" และ "คำกริยา" ครับ ทำไมต้องสองคำนี้?
- คำนาม (Noun): คือคำที่ใช้เรียก คน สัตว์ สิ่งของ สถานที่ หรือสิ่งที่เป็นนามธรรมต่างๆ เปรียบเสมือน "ตัวละครหลัก" หรือ "หัวข้อสำคัญ" ของเรื่อง เช่น ผีเสื้อ, ดอกไม้, แสงแดด, ป่า, ความรัก, ความสุข
- คำกริยา (Verb): คือคำที่แสดงอาการ การกระทำ หรือสภาพของคำนามนั้นๆ เปรียบเสมือน "การกระทำหลัก" หรือ "เหตุการณ์สำคัญ" ที่เกิดขึ้น เช่น บิน, กิน, เปลี่ยนแปลง, เติบโต, เป็น
ในแต่ละย่อหน้า พยายามหาคำนามและคำกริยาที่เป็นแกนหลักของประโยค น้องๆ จะพบว่าคีย์เวิร์ดส่วนใหญ่ก็คือคำนามและคำกริยาสำคัญๆ นี่แหละครับ
ตัวอย่าง: ในประโยค "ผีเสื้อ (คำนาม) บิน (คำกริยา) ไปหา (คำกริยา) ดอกไม้ (คำนาม) เพื่อดูด (คำกริยา) น้ำหวาน (คำนาม)" คีย์เวิร์ดหลักๆ ที่น้องจับได้จากการมองหาคำนามและคำกริยาก็คือ ผีเสื้อ, บิน, ดอกไม้, น้ำหวาน ซึ่งเป็นใจความสำคัญของประโยคนั้นๆ เลย
3. สังเกต “คำซ้ำ” หรือ “คำที่ถูกเน้น”
เป็นอีกหนึ่งเทคนิคสำคัญในการ หาคีย์เวิร์ดย่อหน้า ที่ง่ายมากๆ เลยครับ! ผู้เขียนมักจะใช้การซ้ำคำ หรือเน้นคำบางคำ เพื่อสื่อให้ผู้อ่านรู้ว่าคำเหล่านั้นสำคัญ และเป็นประเด็นหลักที่ต้องการจะสื่อ
- คำซ้ำ: หากน้องๆ อ่านไปแล้วเจอคำเดิมๆ ปรากฏขึ้นมาหลายครั้งในย่อหน้าเดียว นั่นเป็นสัญญาณที่ดีเยี่ยมว่าคำนั้นคือคีย์เวิร์ดที่สำคัญมากๆ ผู้เขียนต้องการเน้นย้ำเรื่องนั้น
- คำที่ถูกเน้น: อย่างที่ได้กล่าวไปในข้อแรก ถ้าเจอคำที่ถูกทำเป็น ตัวหนา, ตัวเอียง, หรือขีดเส้นใต้ (ในบางกรณี) นั่นคือการบอกตรงๆ เลยว่า นี่คือคีย์เวิร์ดนะ! อย่ามองข้ามไปเด็ดขาด
ลองคิดดูว่าถ้ากำลังอ่านบทความเกี่ยวกับ "การสังเคราะห์ด้วยแสง" และเจอคำว่า "คลอโรฟิลล์" หรือ "พลังงานแสง" ปรากฏซ้ำๆ และเน้นตัวหนา น้องๆ จะรู้ทันทีว่าสองคำนี้คือหัวใจสำคัญของเรื่องแน่นอน!
4. ใช้ “คำถาม 5W1H” มาช่วย
เทคนิคนี้เป็นเครื่องมืออเนกประสงค์ที่ใช้ได้กับการ หาคีย์เวิร์ดย่อหน้า และการทำความเข้าใจเนื้อหาเกือบทุกประเภทเลยครับ "5W1H" ย่อมาจาก:
- Who (ใคร): ใครคือตัวละครหลัก? ใครเกี่ยวข้องกับเหตุการณ์นี้?
- What (อะไร):ไปหา (คำกริยา) ดอกไม้ (คำนาม) เพื่อดูด (คำกริยา) น้ำหวาน (คำนาม)"
- When (เมื่อไหร่): เหตุการณ์เกิดขึ้นเมื่อไหร่? เวลาใด?
- Where (ที่ไหน): เหตุการณ์เกิดขึ้นที่ไหน? สถานที่ใด?
- Why (ทำไม): ทำไมเหตุการณ์นี้ถึงเกิดขึ้น? มีสาเหตุมาจากอะไร?
- How (อย่างไร): เหตุการณ์นี้เกิดขึ้นได้อย่างไร? มีขั้นตอนหรือวิธีการอย่างไร?
หลังจากที่น้องๆ อ่านย่อหน้าหนึ่งจบแล้ว ลองถามตัวเองด้วยคำถามเหล่านี้ คำตอบที่ได้ออกมานั่นแหละครับคือคีย์เวิร์ด หรือใจความสำคัญของย่อหน้านั้นๆ เลย นี่เป็นวิธีที่ดีในการฝึกให้สมองจับประเด็นหลักได้อย่างรวดเร็ว
ตัวอย่าง: ย่อหน้าหนึ่งพูดถึง "สมเด็จพระนเรศวรมหาราชทรงประกาศอิสรภาพ ณ เมืองแครง เมื่อ พ.ศ. 2127 เพื่อกอบกู้เอกราชของกรุงศรีอยุธยาคืนจากการเป็นเมืองขึ้นของพม่า"
- Who: สมเด็จพระนเรศวรมหาราช
- What: ประกาศอิสรภาพ
- When: พ.ศ. 2127
- Where: เมืองแครง
- Why: กอบกู้เอกราช (จากพม่า)
- How: (ไม่ระบุวิธีการเจาะจงในย่อหน้านี้ แต่เป็นการประกาศ)
เห็นไหมครับว่าเราได้คีย์เวิร์ดหลักๆ ครบถ้วนเลย!
5. มองหา “ประโยคใจความสำคัญ” หรือ “ประโยคสรุป”
ในหลายๆ ย่อหน้า โดยเฉพาะอย่างยิ่งในตำราเรียนที่ดี มักจะมี "ประโยคใจความสำคัญ" (Topic Sentence) อยู่ ซึ่งมักจะอยู่ตรงต้นย่อหน้า (เป็นประโยคแรก) หรือท้ายย่อหน้า (เป็นประโยคสุดท้ายที่สรุป) ประโยคเหล่านี้มักจะรวบรวมแก่นของย่อหน้าเอาไว้ทั้งหมด ทำให้การ หาคีย์เวิร์ดย่อหน้า เป็นเรื่องง่ายขึ้นมาก
ลองฝึกอ่านประโยคแรกของแต่ละย่อหน้า แล้วลองเดาดูว่าย่อหน้านี้จะพูดถึงเรื่องอะไร หรืออ่านประโยคสุดท้ายของแต่ละย่อหน้า แล้วดูว่าเป็นการสรุปประเด็นทั้งหมดในย่อหน้าหรือไม่
ถ้าเจอมัน น้องๆ ก็เหมือนเจอขุมทรัพย์เลยครับ เพราะประโยคนั้นๆ มักจะมีคีย์เวิร์ดหลักของย่อหน้าอยู่รวมกันเป็นกลุ่มก้อนแล้ว
6. ลองฝึก “ย่อความ” หรือ “สรุปสั้นๆ”
เมื่อน้องๆ หาคีย์เวิร์ดย่อหน้า ได้แล้ว ขั้นตอนสุดท้ายที่จะช่วยให้ทักษะนี้ติดตัวไปอย่างถาวร คือการฝึก "ย่อความ" หรือ "สรุปสั้นๆ" ด้วยตัวเองครับ
หลังจากอ่านย่อหน้าหนึ่งจบ และได้คีย์เวิร์ดสำคัญๆ มาแล้ว ลองพูดหรือเขียนสรุปใจความของย่อหน้านั้นออกมาเป็นประโยคสั้นๆ 1-2 ประโยค โดยใช้คีย์เวิร์ดที่หามาได้
ตัวอย่าง: ถ้าคีย์เวิร์ดที่ได้คือ "ผีเสื้อ" "วงจรชีวิต" "ไข่" "หนอน" "ดักแด้" "โตเต็มวัย" น้องๆ อาจจะสรุปว่า "วงจรชีวิตของผีเสื้อประกอบด้วย 4 ระยะ คือ ไข่ หนอน ดักแด้ และตัวเต็มวัย"
การฝึกย่อความนี้แหละคือสุดยอดของการ หาคีย์เวิร์ดย่อหน้า เลยครับ เพราะมันเป็นการบังคับให้สมองของเราต้องประมวลผลและเรียบเรียงข้อมูลที่สำคัญที่สุดออกมา ซึ่งจะช่วยให้เราจำเนื้อหาได้ดีขึ้น และพร้อมสำหรับการทำข้อสอบที่ต้องใช้การจับใจความ
เคล็ดลับเพิ่มเติมเพื่อเป็นนักจับใจความมือโปร
นอกเหนือจาก 6 ขั้นตอนหลักในการ หาคีย์เวิร์ดย่อหน้า แล้ว พี่ๆ ยังมีเคล็ดลับเล็กๆ น้อยๆ ที่จะช่วยให้น้องๆ พัฒนาทักษะการอ่านและจับใจความได้เก่งยิ่งขึ้นไปอีกครับ
1. อ่านออกเสียงเบาๆ หรืออ่านในใจช้าๆ
สำหรับน้องๆ บางคนที่สมาธิสั้น หรือชอบเหม่อลอยเวลาอ่านหนังสือ ลองใช้วิธีอ่านออกเสียงเบาๆ หรืออ่านในใจช้าๆ เน้นคำต่อคำ เพื่อให้สมองมีเวลาประมวลผลข้อมูลมากขึ้น วิธีนี้จะช่วยดึงสมาธิกลับมาอยู่กับเนื้อหาได้ดีขึ้น และช่วยให้ หาคีย์เวิร์ดย่อหน้า ได้ง่ายขึ้นด้วยครับ
2. จดโน้ตหรือไฮไลต์เบาๆ
หลังจากที่น้องๆ ฝึกจนเริ่ม หาคีย์เวิร์ดย่อหน้า ได้คล่องแล้ว ลองใช้ปากกาไฮไลต์สีอ่อนๆ หรือดินสอขีดเส้นใต้คำที่เป็นคีย์เวิร์ดเหล่านั้น เพื่อให้เวลาเรากลับมาอ่านทบทวน จะสามารถมองเห็นใจความสำคัญได้อย่างรวดเร็ว แต่ข้อควรระวังคือ อย่าไฮไลต์เยอะเกินไปนะครับ ไม่อย่างนั้นจะกลายเป็นว่าไฮไลต์ทั้งหน้า จนไม่รู้ว่าอะไรคือคีย์เวิร์ดกันแน่!
3. ทำ Mind Map หรือสรุปเป็นภาพ
น้องๆ บางคนอาจเป็นนักเรียนรู้ด้วยภาพ (Visual Learner) การทำ Mind Map หรือสรุปเนื้อหาออกมาในรูปแบบของแผนภาพ รูปภาพ หรือกราฟิกง่ายๆ จะช่วยให้สมองจัดระเบียบข้อมูล และเชื่อมโยงคีย์เวิร์ดต่างๆ เข้าหากันได้ดียิ่งขึ้น เริ่มต้นจากคีย์เวิร์ดหลักตรงกลาง แล้วแตกกิ่งก้านสาขาเป็นคีย์เวิร์ดรองและรายละเอียดปลีกย่อย ลองฝึกดูนะครับ วิธีนี้ช่วยให้จำได้แม่นขึ้นเยอะเลย
4. ฝึกฝนบ่อยๆ
ไม่ว่าจะเป็นทักษะอะไรก็ตาม การฝึกฝนคือหัวใจสำคัญที่จะนำไปสู่ความสำเร็จครับ การ หาคีย์เวิร์ดย่อหน้า ก็เช่นกัน แรกๆ อาจจะดูยาก หรือใช้เวลานานหน่อย แต่ถ้าหมั่นฝึกฝนบ่อยๆ ไม่ว่าจะเป็นตอนอ่านหนังสือเรียน อ่านข่าว อ่านนิยาย หรืออ่านบทความออนไลน์ ทักษะนี้ก็จะพัฒนาขึ้นอย่างก้าวกระโดดจนกลายเป็นเรื่องง่ายเหมือนการหายใจไปเลยล่ะครับ
สรุป
การ หาคีย์เวิร์ดย่อหน้า ไม่ใช่แค่เทคนิคการอ่านทั่วไป แต่เป็น "ทักษะชีวิต" ที่สำคัญมากๆ ที่จะติดตัวน้องๆ ไปตลอดชีวิต ไม่ว่าจะเป็นการเรียนในระดับที่สูงขึ้น การทำงาน หรือแม้แต่การรับข้อมูลข่าวสารในชีวิตประจำวัน ทักษะนี้จะช่วยให้น้องๆ เข้าใจโลกได้เร็วขึ้น และใช้เวลาได้อย่างคุ้มค่ามากขึ้น
พี่ๆ TidMor1 อยากให้น้องๆ ทุกคนเข้าใจว่า การเรียนรู้ไม่จำเป็นต้องเครียดเสมอไปครับ การมองหาคีย์เวิร์ดก็เหมือนการเล่นเกมล่าสมบัติ ที่พอหาสมบัติเจอแล้วก็จะรู้สึกสนุกและภูมิใจในตัวเอง ค่อยๆ ฝึกฝนไปทีละนิด ไม่ต้องกดดันตัวเองนะครับ เพราะทุกความสำเร็จเริ่มต้นจากก้าวเล็กๆ เสมอ
ขอให้น้องๆ สนุกกับการอ่านและการเรียนรู้ และจงเชื่อมั่นในศักยภาพของตัวเองนะครับ พี่ๆ TidMor1 จะเป็นกำลังใจและพร้อมสนับสนุนน้องๆ เสมอ
และหากการวางแผนนี้ทำให้น้องๆ หรือคุณพ่อคุณแม่เห็นว่าการตะลุยโจทย์วิทยาศาสตร์คือสิ่งสำคัญ ทีมงาน TidMor1 ขอแนะนำ "ข้อสอบเข้า ม.1 วิทยาศาสตร์ 3,000 ข้อ" ซึ่งเป็นเครื่องมือที่ดีที่สุดในการสร้างความคุ้นเคยกับแนวข้อสอบที่หลากหลาย สามารถดูรายละเอียดเพิ่มเติมและสั่งซื้อได้ที่ TidMor1.com นะครับ